ΘΡΗΣΚΕΙΑ & ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΙΕΡΟΘΕΟΣ ΒΛΑΧΟΣ

ΤΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΥ ΒΛΑΧΟΥ

Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από τον συγκρητισμό και την σύγχυση μεταξύ της Ορθοδοξίας και των άλλων Θρησκειών. Τα εκκλησιολογικά προβλήματα αυξάνονται και η Εκκλησία εκκοσμικεύεται. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που υπάρχει σήμερα στον χριστιανικό κόσμο είναι ότι μερικοί μετέτρεψαν τον Χριστιανισμό από Εκκλησία σε θρησκεία, δηλαδή έγινε η θρησκειοποίηση του Χριστιανισμού. Στις ημέρες μας επικρατούν φαινόμενα στην Ανατολή και την Δύση που επιβεβαιώνουν την μαγική βίωση και έκφραση της θρησκείας και μέσα στον Χριστιανισμό.

Στο βιβλίο Θρησκεία και Εκκλησία στην κοινωνία παρουσιάζονται κείμενα κυρίως Θρησκευτικά - Εκκλησιαστικά, στην πρώτη ενότητα, αλλά και Πολιτιστικά - Κοινωνικά στην δεύτερη, που προβάλλουν την επικαιρότητα και την αποστολή του Χριστιανισμού και της Εκκλησίας.

Α´

Θρησκευτικά - Εκκλησιαστικά

1. Θρησκεία και Εκκλησία. Παρουσιάζονται τα κοινά στοιχεία κάθε θρησκείας και διευκρινίζεται πως η θρησκεία συνδέεται με τον πολιτισμό κάθε Χώρας και πως επηρεάζει τις κοινωνίες. Εξηγεί ο συγγραφέας για ποιό λόγο η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν μπορεί να θεωρηθή ως θρησκεία. Γίνεται σύντομη αναφορά στην διδασκαλία των Τριών Ιεραρχών για την διαφορά μεταξύ θρησκείας και Εκκλησίας.

2. Θρησκεία και Εκκλησία κατά τον π. Ιωάννη Ρωμανίδη. Σύμφωνα με την διδασκαλία του π. Ιωάννη η θρησκεία από την αρχαία εποχή παρουσιάσθηκε ως ασθένεια της προσωπικότητας του ανθρώπου. Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι ένα ηθικό και κοινωνικό σύστημα, αλλά πνευματικό νοσοκομείο που θεραπεύει τον άνθρωπο από την ασθένεια της θρησκείας και τον οδηγεί από τον σκοτασμό του νου στον φωτισμό και την θέωση.

3. Το Ευαγγέλιο της Βασιλείας. Αναλύοντας τις έννοιες Ευαγγέλιον, Βασιλεία, Εκκλησία, Στρατεία και πόσο στενά συνδέονται μεταξύ τους μας παρουσιάζει ο συγγραφέας την ουσία του Χριστιανισμού που δεν μπορεί να συσχετισθή και να ταυτισθή με τις διάφορες θρησκείες που έχουν εμφανισθή στην ιστορία του κόσμου.

4. Ορθόδοξη ψυχοθεραπεία. Πρόκειται για εισήγηση σε Διεθνές Συνέδριο, που έγινε στην Αγία Πετρούπολη και παρουσιάζονται οι βασικές θέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας και θεολογίας πάνω στην ψυχοθεραπεία από πλευράς Ορθοδόξου Παραδόσεως. Επισημαίνεται η διαφορά της Ορθοδόξου Ψυχοθεραπείας από κάθε άλλη ψυχοθεραπεία δυτικού τύπου και πόσο επίκαιρη είναι η διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας για την θεραπεία του ανθρώπου. Παρουσιάζοντας ο συγγραφέας μερικές πλευρές από την ζωή του αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου αναλύει περισσότερο τι είναι η θεραπεία της ψυχής και πως αυτή επιτυγχάνεται.

5. ? ????? ????Ο θείος έρως. Μελετάται η ουσία της πνευματικής ζωής που είναι η αίσθηση της αγάπης του Θεού, ο θείος έρωτας, και πως μπορεί να φθάση κανείς σε αυτήν την εμπειρία που προϋποθέτει μια πνευματική ωριμότητα.

6. Ντετερμινισμός και ορθόδοξη συνέργεια. Στην εισήγηση αυτή εξετάζεται κατά πόσον ο άνθρωπος είναι ελεύθερος στις επιλογές του και κατά πόσον η ενέργεια του Θεού καταργεί την προσωπική του ελευθερία. Ιδιαίτερα αναλύεται ο θρησκευτικός και θεολογικός ντετερμινισμός και η «ετεροπροσδιοριστία». Είναι δυνατή η σωτηρία του ανθρώπου μόνον με την ενεργοποίηση της ελευθερίας του; Πως ορίζεται από τους Πατέρες της Εκκλησίας το μυστήριο της ορθόδοξης συνέργειας;

7. Χριστολογία και Μονοφυσιτισμός. Παρουσιάζονται οι βασικές Χριστολογικές διαφορές των Ορθοδόξων από τους Μονοφυσίτες (Αντιχαλκηδονίους η Προχαλκηδονίους) και γίνεται έτσι κατανοητό για ποιούς λόγους δεν επιτυγχάνεται η ένωση μεταξύ της Ορθοδόξου Εκκλησίας και των Μονοφυσιτών.  Εξηγείται επίσης για ποιό λόγο δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές από την Ορθόδοξη Εκκλησία οι θεωρίες μερικών ορθοδόξων θεολόγων περί Νεοχαλκηδονισμού.

8. Η Θεοτόκος ως πρότυπο ζωής. Με αφορμή την ετήσια Πανρουμελιώτικη θρησκευτική και πνευματική εκδήλωση για την Παναγία την Προυσιώτισσα στην ομιλία του ο Μητροπολίτης μας εξηγεί ότι η Παναγία δείχνει καθαρά τον σκοπό του ανθρώπου πάνω στην γη και με τον τρόπο αυτό γίνεται πρότυπο ζωής για όλους μας.

9. Η Ιερωσύνη κατά τον Ιερό Χρυσόστομο. Όλη η ανάλυση που γίνεται από τον Σεβασμιώτατο στην διδασκαλία του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, σχετικά με την Ιερωσύνη, θα βοηθήση ιδιαίτερα τους ιερείς και τους υποψηφίους ιερείς διότι “οι ταραχές μέσα στην Εκκλησία γίνονται από το ότι εισάγονται στην Ιερωσύνη ανάξιοι Κληρικοί”.

10. Εκλογή Αρχιερέων. Καταγράφονται ουσιαστικές προτάσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων όσον αφορά τον τρόπο εκλογής των Επισκόπων στα σύγχρονα δεδομένα. Υπογραμμίζοντας ο συγγραφέας μερικά πρακτικά σημεία προτείνει την αλλαγή του τρόπου εκλογής Μητροπολιτών χωρίς κοσμικές νοοτροπίες και συμβιβασμούς.

11. Ο Μέγας Βασίλειος και ο αϊ-Βασίλης. Αναπτύσσονται με συντομία μερικά σημεία τα οποία περιγράφονται στο απολυτίκιο του Μ. Βασιλείου. Εξηγείται με ποιόν τρόπο έγινε η αλλοίωση της μορφής και της προσωπικότητας του Μ. Βασιλείου στην Ευρώπη και τον Νέο Κόσμο και μετονομάσθηκε σε αϊ-Βασίλη που έχει σχέση με το εμπόριο, την διαφήμιση, τον καταναλωτισμό, τον ευδαιμονισμό και την πολιτική και ποιές επιπτώσεις έχει επιφέρει αυτή η αλλοίωση στην προσωπική και κοινωνική ζωή.

12. Ο Νεομάρτυς Ιωάννης ο εν Βραχωρίω αθλήσας. Μετά την σύντομη παρουσίαση του βίου του αγίου, που είναι από τους πλέον συγκινητικούς βίους των Νεομαρτύρων, δικαιολογώντας την προσωπική του σχέση ο συγγραφέας με το θέμα που αναπτύσσει, μας μεταφέρει μηνύματα από τα οποία μπορούμε να διδαχθούμε.

13. “Το άρωμα της παρουσίας”. Πρόκειται για εισήγηση που εκφωνήθηκε στην εκδήλωση, που έγινε στην Ιερά Μητρόπολη Εδέσσης Πέλλης και Αλμωπίας, για την συμπλήρωση εικοσαετίας από την κοίμηση του αοιδήμου Μητροπολίτου Καλλινίκου. Περισσότερα στοιχεία από την ζωή και την πολιτεία του αειμνήστου Επισκόπου καταγράφονται με αυθεντικό τρόπο σε άλλο βιβλίο του συγγραφέα που έχει τίτλο Κόσμημα της Εκκλησίας.

14. “Χαριστήριος Τόμος”. Στο κεφάλαιο αυτό ο συγγραφέας παρουσιάζει τον εκδοθέντα Τιμητικό Τόμο προς τιμήν του πρώην Μητροπολίτου Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας κ. Αυγουστίνου, που έχει τίτλο Χαριστήριος Τόμος και είναι μια συνοπτική παρουσίαση της προσωπικότητας, της προσφοράς και του έργου του αειμνήστου Ιεράρχου.

Β

Πολιτιστικά – κοινωνικά

1. Συνάντηση Ελληνισμού και Χριστιανισμού στην Ανατολή και την Δύση. Καταγράφεται ο τρόπος με τον οποίο εργάσθηκαν οι άγιοι Πατέρες, εμπνεόμενοι από την θεία Αποκάλυψη, για να απαντήσουν στα υπαρξιακά, οντολογικά, κοσμολογικά προβλήματα των Ελλήνων φιλοσόφων και σε όλα τα φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής τους.

2. Οι Τρεις Ιεράρχες και η ταυτότητα του Ελληνισμού. Μας εξηγεί ο συγγραφέας ότι μέσα από την διδασκαλία των Τριών Ιεραρχών ο ελληνισμός βρήκε την ουσιαστική του δικαίωση. Οι Τρεις Ιεράρχες με την διαχρονική διδασκαλία τους απαντούν στις σύγχρονες αιρέσεις του ελληνισμού που παρατηρούνται και στην εποχή μας και διασπούν τον Ελληνισμό και την ταυτότητά του.

3. Ρωμηοί και Άραβες σε σχέση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Με πλούσιες ιστορικές πληροφορίες και επισημάνσεις εξηγείται για ποιό λόγο η καλή διάθεση που είχαν αρχικά οι Άραβες έναντι των Χριστιανών μετατράπηκε σέ μίσος και επιθετικότητα και ότι τα προβλήματα που πολλές φορές αναφύονταν μεταξύ Ρωμηών και Αράβων δεν οφείλονταν στις θρησκείες (Χριστιανισμό, Μουσουλμανισμό), αλλά στις εθνικές καταβολές και στις πολιτικές σκοπιμότητες. Αναφέρονται παραδείγματα που εξαίρουν το έργο και τον σπουδαίο ρόλο του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην αρμονική συνύπαρξη μεταξύ Ρωμηών και Αράβων Μουσουλμάνων.

4. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η θεσμική μεταρρύθμισή της. Παρουσιάζονται ενδεικτικά στοιχεία που φανερώνουν ότι η Ορθοδοξία μπορεί να παίξη σπουδαίο ρόλο, τόσο στην αναζήτηση των συγχρόνων Ευρωπαίων, όσο και στην θεσμική μετεξέλιξη της Ευρώπης. Καταγράφονται οι θέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Εκκλησίας της Ελλάδος για την Ορθοδοξία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

5. Η ποιμαντική της πολυπολιτισμικότητας. Εξετάζονται οι βασικές αρχές που διέπουν την πολυπολιτισμική κοινωνία. Ποιά σχέση έχει η πολυπολιτισμική κοινωνία με τον πλουραλισμό και πως είναι δυνατόν να συνυπάρξουν διάφορες πολιτιστικές ομάδες μέσα στην ίδια κοινωνία; Με ποιόν τρόπο μπορεί να εξασκηθή ορθόδοξη ποιμαντική σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία χωρίς φανατισμό και ζηλωτισμό;

6. Η Εκκλησία και η νεανική παραβατικότητα. Θίγεται ένα σοβαρό και πολύπλευρο θέμα που απαντά στα ερωτήματα που προκύπτουν από τις σχέσεις της Εκκλησίας με τους νέους.

7. Πόλεμος και φτώχεια. Ζώντας κανείς μέσα στον χώρο της Εκκλησίας υπερβαίνει όλα τα κοινωνικά προβλήματα, τις κοινωνικές αδικίες, ακόμη και τον θάνατο και νοηματοδοτεί την ζωή του, “γιατί ο εκτός της Εκκλησίας κόσμος είναι ο κόσμος της πτώσεως, της φθοράς και του θανάτου”.

Θα παρατηρήση ο αναγνώστης ότι όλα τα κείμενα που παρετέθησαν στον Τόμο αυτό, αν και έχουν διαφορετικό περιεχόμενο, εν τούτοις δημιουργούν μία άλλη αίσθηση του Χριστιανισμού- Εκκλησίας. Είναι κείμενα ομολογιακά, κείμενα πίστεως και αληθείας, που περιγράφουν και συνιστούν έναν τρόπο ζωής που εντάσσεται μέσα στα πλαίσια της Ορθοδόξου Παραδόσεως.